Καλώς ήλθατε! Το ιστολόγιο αυτό δεν ανήκει σε κανένα χριστιανικό δόγμα, εκκλησία ή ομολογία παρά μονάχα στον Ιησού Χριστό, τον Οποίο και αναγνωρίζει ως μόνο Σωτήρα και Κύριο, και έχει οδηγό του την Αγία Γραφή ως μοναδική πηγή αλήθειας και αποκάλυψης του Τριαδικού Θεού για την κατά χάριν σωτηρία του ανθρώπου.
ΠΙΣΤΙΣ - ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
Η λειτουργία του, απλή: Αριστερά το PLAY, δεξιά η αυξομείωση ΗΧΟΥ. Καλή ακρόαση!
(Αν υπάρξει διακοπή στην ακρόαση, ανανεώστε τη σελίδα και πατήστε PLAY στο ραδιόφωνο.)
Ακούγονται οι καλλιτέχνες:
Πάνος & Χαρά Ζαχαρίου, Γιώργος Παπαδημητρούλας, Χρήστος Στυλιανέας, Αβέρκιος & Λένια Αβερκίου, Δαβίδ Παπαναγής, Άρης Γραβάνης, Σοφία Γιαννάκη, Κωνσταντίνος Κεζέμπογλου, Κατακτητές, Φως και Αλήθεια, Ξενοφών Ιωαννίδης, Τατιάνα Μανωλίδου, Έφη Σακελλαρίου, Νίκος & Πελαγία Πολίτη, Greeks for Christ, Αίνεσις, Φως, Πόπη Ξενιδάκη, Μαρία Παπουλή, Δημήτρης Κορδορούμπας, Hallel Worship, Γιάννης Ρεμπελάκης, Φαίδων Καλοτεράκης, Νίκος Κατικαρίδης, Κώστας Σπανός, Άκης Μπάσος, Πάροικοι, Αντώνης Τοπάλογλου, Γιασουμής Αναστασίου, Χαρούλα Ηλία, Απόδραση, Πάρις Παπαδόπουλος, Κώστας Νικολάου, Στέφανος Κνισοβίτης, Α & Ω, Αβιά, Βασίλης Κατσιώπης, Νίκος Αργύρης, Κώστας Παπάζογλου & Thessalonians, Ευαγγελία Βιταλάκη, Στέλιος Δεμέτος, Φοίβος Μανταγκιώζης, Νίκος Τσιγκάκος, Σοφία Κετεντζιάν, Νίκος Παπαδογιώργος, Ζωή Γαντέ, Xρυσοβαλάντης Κικίνης, Μίμης Χριστοφορίδης, Λυδία Βλαχάκη, Αλμπέρτος Δεληγιαννίδης, Ευσταθία Τσακάλου, Πηνελόπη Τζεμπετζή, Χρήστος Αχμάκης, Eunice Manigbas, Μαρία Τσάτσαρη, Μιχάλης Γιούκαρης, Νίκος Κωστόπουλος, Γιάννης Γαρδέλης, Μιχάλης Λιτσικάκης, Αλεξάνδρα Τέγου, Πάνος Καραγκούνης, Οι Υμνωδοί, JAMSTER, John Wu κ.ά.

Πέμπτη 4 Μαΐου 2023

Χριστιανισμός: Από την αρχαία Εκκλησία έως τη σύγχρονη θρησκεία (2ο μέρος)

Ο Κωνσταντίνος και η ρωμαϊκή ιεραρχία

Λάβετε υπόψη ότι ο κοινωνικός κόσμος στον οποίο εξαπλώθηκε ο Χριστιανισμός διοικείτο από έναν μόνο άρχοντα - τον Αυτοκράτορα. Λίγο αφότου ο Κωνσταντίνος ανέλαβε τον θρόνο στις αρχές του τετάρτου αιώνα, η εκκλησία έγινε μια ολοκληρωμένη ιεραρχικά οργανωμένη, από πάνω προς τα κάτω, κοινωνία.
Ο Έντουιν Χατς γράφει, «Στο μεγαλύτερο μέρος τους οι χριστιανικές εκκλησίες συντάχθηκαν με τις γραμμές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας... Η ανάπτυξη της οργάνωσης των χριστιανικών εκκλησιών ήταν σταδιακή και τα στοιχεία από τα οποία αυτή η οργάνωση αποτελείτο υπήρχαν ήδη στην ανθρώπινη κοινωνία».
Μπορούμε να εντοπίσουμε την ιεραρχική δομή ηγεσίας ήδη από την αρχαία Αίγυπτο, τη Βαβυλώνα και την Περσία. Αργότερα μεταφέρθηκε στον ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό όπου τελειοποιήθηκε.
Ο ιστορικός D. C. Trueman γράφει, "Οι Πέρσες έκαναν δύο εξαιρετικές συνεισφορές στον αρχαίο κόσμο: την οργάνωση της αυτοκρατορίας και της θρησκείας τους. Και οι δύο αυτές συνεισφορές είχαν σημαντική επιρροή στον δυτικό κόσμο μας. Το σύστημα αυτοκρατορικής διοίκησης κληρονόμησε ο Μέγας Αλέξανδρος, το υιοθέτησε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, και τελικά κληροδοτήθηκε στη σύγχρονη Ευρώπη».Ο Will Durant κάνει μια παρόμοια επισήμανση λέγοντας ότι ο Χριστιανισμός «αναπτύχθηκε με την απορρόφηση της παγανιστικής πίστης και τελετουργίας· έγινε μια θριαμβεύουσα εκκλησία κληρονομώντας τα οργανωτικά πρότυπα και την ιδιοφυΐα της Ρώμης... Όπως η Ιουδαία είχε δώσει στον Χριστιανισμό ηθική, και η Ελλάδα  θεολογία, τώρα η Ρώμη του έδινε οργάνωση. Όλα αυτά, μαζί με μια ντουζίνα απορροφημένων διαφορετικών πίστεων, εισήλθαν στη χριστιανική σύνθεση».
Μέχρι τον τέταρτο αιώνα, η εκκλησία ακολούθησε τα ίδια βήματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος οργάνωσε την εκκλησία σε επισκοπές σύμφωνα με το πρότυπο των ρωμαϊκών περιφερειακών περιοχών. Η λέξη «diocese» (επισκοπή) ήταν ένας κοσμικός όρος που αναφερόταν στις μεγαλύτερες διοικητικές μονάδες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αργότερα, ο Πάπας Γρηγόριος διαμόρφωσε τη διακονία ολόκληρης της εκκλησίας σύμφωνα με το Ρωμαϊκό Δίκαιο.
Και πάλι ο Durant θρηνεί: «Όταν ο Χριστιανισμός κατέκτησε τη Ρώμη, η εκκλησιαστική δομή της ειδωλολατρικής εκκλησίας, ο τίτλος και τα άμφια του pontifex maximus... και η επιβλητικότητα της επιμνημόσυνης τελετής, πέρασαν σαν μητρικό αίμα στη νέα θρησκεία, και έτσι η κατακτημένη Ρώμη αιχμαλώτισε τον κατακτητή της».
Όλα αυτά έρχονταν σε μεγάλη αντίθεση με το θέλημα του Θεού για την εκκλησία Του. Όταν ο Ιησούς εισήλθε στο δράμα της ανθρώπινης ιστορίας, ακύρωσε τόσο τη θρησκευτική επαγγελματική εικόνα όσο και την ιεραρχική μορφή ηγεσίας. Ως προέκταση της φύσης και της αποστολής του Χριστού, η νεαρή εκκλησία ήταν το πρώτο κίνημα με «λαϊκούς» στην ιστορία. Αλλά με τον θάνατο των αποστόλων και των ανδρών που είχαν εκπαιδεύσει, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν.
Από τότε, η εκκλησία του Ιησού Χριστού αναζητούσε το πρότυπο για την οργάνωσή της στις κοινωνίες στις οποίες είχε τοποθετηθεί. Αυτό, παρά την προειδοποίηση του Κυρίου μας ότι θα εγκαινίαζε μια νέα κοινωνία με μοναδικό χαρακτήρα. Σε εντυπωσιακή αντίθεση με τις διατάξεις της Παλαιάς Διαθήκης, ούτε ο Ιησούς ούτε ο Παύλος επέβαλαν κάποια σταθερά οργανωτικά πρότυπα για τον νέο Ισραήλ.

Ο Κωνσταντίνος και η αποθέωση του Κλήρου

Από το 313-325 μ.Χ., ο Χριστιανισμός δεν ήταν πλέον μια θρησκεία που αγωνιζόταν να επιβιώσει από τη ρωμαϊκή διακυβέρνηση. Απολάμβανε τον ήλιο της Αυτοκρατορίας, φορτωμένη με χρήματα και γόητρο. Το να είσαι Χριστιανός υπό τη βασιλεία του Κωνσταντίνου δεν ήταν πλέον μειονέκτημα, αλλά πλεονέκτημα. Ήταν της μόδας να είσαι μέλος της θρησκείας του Αυτοκράτορα. Και το να ανήκεις στην τάξη των κληρικών είχε ακόμη μεγαλύτερα προνόμια.
Ο Κωνσταντίνος εξύψωσε τον Κλήρο. Το 313 μ.Χ., χάρισε στους Χριστιανούς κληρικούς απαλλαγή από την καταβολή φόρων - κάτι που απολάμβαναν παραδοσιακά οι ειδωλολάτρες ιερείς. Τους απάλλαξε επίσης από υποχρεωτικά δημόσια αξιώματα και άλλα πολιτικά καθήκοντα. Αποδεσμεύτηκαν από το να δικάζονται από κοσμικά δικαστήρια και από τη θητεία στον στρατό. Οι επίσκοποι μπορούσαν να δικαστούν μόνο από επισκοπικό δικαστήριο, και όχι από τακτικό όπως οι λοιποί πολίτες.
Επιπλέον, αποδόθηκε στον Κλήρο ειδική ταξική ιδιότητα. Ο Κωνσταντίνος ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τις λέξεις «κληρικός» και «κληρικοί» για να απεικονίσει μια ανώτερη κοινωνική τάξη. Θεωρούσε επίσης ότι ο χριστιανικός Κλήρος άξιζε τα ίδια προνόμια με τους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Έτσι οι επίσκοποι δίκαζαν σαν κοσμικοί δικαστές.
Οι κληρικοί απολάμβαναν τις ίδιες τιμές με τους ανώτατους αξιωματούχους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ακόμη και με τον ίδιο τον Αυτοκράτορα. Το εκπληκτικό γεγονός είναι ότι ο Κωνσταντίνος έδωσε στους επισκόπους της Ρώμης περισσότερη εξουσία από ό,τι έδωσε στους Ρωμαίους κυβερνήτες! Διέταξε επίσης να λαμβάνουν οι κληρικοί σταθερές ετήσιες αποζημιώσεις για τις υπηρεσίες τους!
Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν ανησυχητικό: ο Κλήρος είχε το κύρος των εκκλησιαστικών αξιωμάτων, τα προνόμια μιας ευνοημένης τάξης και τη δύναμη μιας πλούσιας ελίτ. Είχαν γίνει μια απομονωμένη τάξη με ξεχωριστή κοινωνική θέση και τρόπο ζωής. Αυτό περιλάμβανε και την αγαμία των κληρικών.
Η ενδυμασία και η εμφάνισή τους ήταν διαφορετικές από των απλών ανθρώπων. Οι επίσκοποι και οι ιερείς ξύριζαν τα κεφάλια τους. Αυτή η πρακτική, γνωστή ως "κουρά", προέρχεται από την παλιά ρωμαϊκή τελετή της υιοθεσίας. Όλοι όσοι είχαν ξυρισμένα κεφάλια ήταν γνωστοί ως «κληρικοί» ή «Κλήρος». Άρχισαν επίσης να φορούν ρούχα Ρωμαίων αξιωματούχων.
Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι στην εποχή του Κωνσταντίνου βίωσαν μια ...ξαφνική «κλήση στη διακονία». Γι' αυτούς, το να είσαι εκκλησιαστικός αξιωματούχος ήταν περισσότερο μια καριέρα παρά ένα κάλεσμα.

Μια ψευδής διχοτόμηση

Επί Κωνσταντίνου, ο Χριστιανισμός αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε από το κράτος. Αυτό θόλωσε τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην εκκλησία και τον κόσμο. Η χριστιανική πίστη δεν ήταν πλέον μειονοτική θρησκεία. Αντίθετα, προστατευόταν από τους Αυτοκράτορες. Ως αποτέλεσμα, τα μέλη της εκκλησίας αυξήθηκαν γρήγορα. Εισήλθαν πλήθη νέων προσηλύτων αμφιβόλου μεταστροφής, που έφεραν στην εκκλησία μια μεγάλη ποικιλία ειδωλολατρικών ιδεών. Σύμφωνα με τα λόγια του Will Durant, «ενώ ο Χριστιανισμός προσηλύτιζε τον κόσμο, ο κόσμος προσηλύτισε τον Χριστιανισμό, αποκαλύπτοντας τον φυσικό παγανισμό της ανθρωπότητας».
Όπως είδαμε ήδη, οι πρακτικές των μυστηριακών θρησκειών άρχισαν να χρησιμοποιούνται στη λατρεία της εκκλησίας. Η ειδωλολατρική αντίληψη της διχοτομίας μεταξύ ιερού και βεβήλου βρήκε τον δρόμο της στη χριστιανική νοοτροπία. Δικαίως μπορεί να ειπωθεί ότι η ταξική διάκριση κληρικού/λαϊκού προέκυψε από αυτήν ακριβώς τη διχοτόμηση. Η χριστιανική ζωή είχε πλέον διαιρεθεί σε δύο μέρη: κοσμική και πνευματική - ιερή και βέβηλη.
Μέχρι τον τέταρτο αιώνα, αυτή η ψεύτικη ιδέα υιοθετήθηκε παγκοσμίως από τους Χριστιανούς και οδήγησε στη βαθιά λανθασμένη ιδέα ότι υπάρχουν ιερά επαγγέλματα (κλήση στη «διακονία») και κοινά επαγγέλματα (κλήση σε μια κοσμική ενασχόληση). Ο ιστορικός Philip Schaff ορθώς περιγράφει αυτούς τους παράγοντες ως δημιουργούς «της εκκοσμίκευσης της εκκλησίας», όπου το «αγνό ρεύμα του Χριστιανισμού» είχε μολυνθεί. Λάβετε υπόψη ότι αυτή η εσφαλμένη διχοτόμηση εξακολουθεί να ζει στο μυαλό των περισσοτέρων πιστών σήμερα. Αλλά η έννοια είναι παγανιστική, όχι χριστιανική, καθώς αντιτίθεται στην αλήθεια της Καινής Διαθήκης ότι η καθημερινή ζωή είναι αγιασμένη από τον Θεό.
Ο Κλήμης της Ρώμης (πέθανε το 100) ήταν ο πρώτος Χριστιανός συγγραφέας που διατύπωσε τη διάκριση μεταξύ Χριστιανών ηγετών και μη ηγετών. Είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη λέξη «λαϊκοί» σε αντίθεση με τους αξιωματούχους της εκκλησίας. Ο Κλήμης υποστήριξε ότι η τάξη των ιερέων της Παλαιάς Διαθήκης έπρεπε να βρει την εκπλήρωσή της στη χριστιανική εκκλησία.
Ο Τερτυλλιανός είναι ο πρώτος συγγραφέας που χρησιμοποίησε τη λέξη «κληρικός» για να αναφερθεί σε μια ξεχωριστή τάξη Χριστιανών. Τόσο ο Τερτυλλιανός όσο και ο Κλήμης από την Αλεξάνδρεια (150-215) διέδωσαν τη λέξη «κληρικός» με τα γραπτά τους.
Μέχρι τον τρίτο αιώνα, το χάσμα κληρικών/λαϊκών διευρύνθηκε σε σημείο χωρίς επιστροφή. Οι κληρικοί ήταν οι εκπαιδευμένοι ηγέτες της εκκλησίας, οι φύλακες της ορθοδοξίας, οι άρχοντες και διδάσκαλοι του λαού. Διέθεταν χάρη και χαρίσματα που δεν ήταν διαθέσιμα σε κατώτερους θνητούς.
Οι λαϊκοί ήταν Χριστιανοί δεύτερης κατηγορίας, ανεκπαίδευτοι. Ο μεγάλος θεολόγος Karl Barth σωστά είπε, «Ο όρος «λαϊκοί» είναι ένας από τους χειρότερους στο λεξιλόγιο της θρησκείας και θα έπρεπε να εξοριστεί από τη χριστιανική συζήτηση».
Οι όροι «κληρικοί» και «λαϊκοί» δεν εμφανίζονται στην Καινή Διαθήκη. Ούτε η έννοια ότι υπάρχουν αυτοί που διακονούν (κληρικοί) και αυτοί που διακονούνται (λαϊκοί). Έτσι, αυτό που έχουμε στον Τερτυλλιανό και τους δύο Κλήμεντες είναι μια σαφής ρήξη από τη χριστιανική νοοτροπία του πρώτου αιώνα όπου όλοι οι πιστοί μοιράζονταν την ίδια θέση.
Η διάκριση μεταξύ κληρικού και λαϊκού - άμβωνα και στασιδιού - δεν ανήκει στον σταυρό. Με την εν Χριστώ Καινή Διαθήκη καταργούνται οι κληρικοί και οι λαϊκοί. Υπάρχει μόνο ο λαός του Θεού.
Μαζί με αυτές τις αλλαγές νοοτροπίας ήρθε και ένα νέο λεξιλόγιο. Οι Χριστιανοί άρχισαν να υιοθετούν το λεξιλόγιο των παγανιστικών λατρειών. Ο τίτλος pontifex (pontiff, ειδωλολατρικός τίτλος) έγινε κοινός όρος για τους Χριστιανούς κληρικούς τον τέταρτο αιώνα. Το ίδιο και ο «Διδάσκαλος των Τελετών» και ο «Μέγας Διδάσκαλος της Αδελφότητας». Όλα αυτά ενίσχυσαν τη μυστικότητα του Κλήρου ως θεματοφύλακα των μυστηρίων του Θεού.
Μέχρι τον πέμπτο αιώνα, η σκέψη της ιεροσύνης όλων των πιστών είχε εξαφανιστεί εντελώς από τον χριστιανικό ορίζοντα. Η πρόσβαση στον Θεό ελεγχόταν πλέον από την κάστα των κληρικών. Η κληρική αγαμία άρχισε να επιβάλλεται. Η περιστασιακή "θεία κοινωνία" έγινε τακτική συνήθεια των λεγομένων λαϊκών. Το κτίριο της εκκλησίας ήταν πλέον γεμάτο με θυμίαμα και καπνό. Οι προσευχές των κληρικών λέγονταν εν κρυπτώ. Και εισήχθη το μικρό αλλά βαθιά σημαντικό χώρισμα που χώριζε τους κληρικούς από τους λαϊκούς.
Με μια λέξη, από το τέλος του τετάρτου αιώνα έως τον πέμπτο, ο κλήρος είχε γίνει μια ιερή κάστα - μια πνευματική ελίτ «αγίων ανδρών». Αυτό μας οδηγεί στο ακανθώδες θέμα της χειροτονίας.

Η πλάνη της χειροτονίας

Τον τέταρτο αιώνα, η θεολογία και η διακονία ήταν το πεδίο των ιερέων. Η δουλειά και ο πόλεμος ήταν το πεδίο των λαϊκών. Ποια ήταν η ιεροτελεστία του περάσματος στο ιερό βασίλειο του ιερέα; Η χειροτονία.
Πριν εξετάσουμε τις ιστορικές ρίζες της χειροτονίας, ας δούμε πώς αναγνωριζόταν η ηγεσία στην πρώτη εκκλησία. Οι αποστολικοί εργάτες (εκκλησιαστικοί φυτευτές) του πρώτου αιώνα επισκέπτονταν ξανά μια εκκλησία μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Σε μερικές από αυτές τις εκκλησίες, οι εργάτες θα αναγνώριζαν δημόσια τους πρεσβυτέρους. Σε κάθε περίπτωση, οι πρεσβύτεροι ήταν ήδη «στη θέση» πριν επικυρωθούν δημόσια.
Οι πρεσβύτεροι αναδεικνύονταν με φυσικό τρόπο σε μια εκκλησία μέσα από τη διαδικασία του χρόνου και αναγνωρίζονταν λόγω της αρχαιότητας και της προσφοράς τους στην εκκλησία. Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, η αναγνώριση ορισμένων χαρισματούχων μελών είναι κάτι ενστικτώδες και οργανικό. Υπάρχει σε κάθε πιστό μια εσωτερική αρχή της αναγνώρισης των διαφόρων διακονιών στην εκκλησία.
Υπάρχουν μόνο τρία εδάφια στην Καινή Διαθήκη που μας λένε ότι οι πρεσβύτεροι αναγνωρίστηκαν δημόσια. Πρεσβύτεροι αναγνωρίστηκαν στις εκκλησίες της Γαλατίας. Ο Παύλος είπε στον Τιμόθεο να αναγνωρίσει τους πρεσβυτέρους στην Έφεσο. Παρήγγειλε επίσης στον Τίτο να τους εγκαταστήσει στις εκκλησίες της Κρήτης. Η δημόσια αναγνώριση των πρεσβυτέρων και άλλων διακονιών συνήθως συνοδευόταν από την επίθεση των χεριών από αποστολικούς εργάτες (Πράξεις 14:23). Στην περίπτωση που αποστέλλονταν εργάτες, αυτό γινόταν από την εκκλησία ή τους πρεσβυτέρους (Πράξεις 6:6, Β' Κορ. 8:19).
Η χειροτονία δεν σημαίνει την τοποθέτηση σε αξίωμα. Έχει το νόημα της επικύρωσης, της επιβεβαίωσης αυτoύ που έχει ήδη συμβεί. Τον πρώτο αιώνα, η χειροτονία σήμαινε απλώς την έγκριση ή την επιβεβαίωση μιας λειτουργίας, όχι την τοποθέτηση σε ένα αξίωμα ή την παροχή ειδικού καθεστώτος. Δυστυχώς, έφτασε να σημαίνει το τελευταίο στα τέλη του δευτέρου αιώνα και στις αρχές του τρίτου.
Κατά τον τρίτο αιώνα, η χειροτονία απέκτησε μια εντελώς διαφορετική έννοια. Ήταν μια επισημοποιημένη χριστιανική ιεροτελεστία. Μέχρι τον τέταρτο αιώνα, η τελετή της χειροτονίας συνοδευόταν από συμβολικά ενδύματα και επίσημο τελετουργικό. Η χειροτονία παρήγαγε μια εκκλησιαστική κάστα που σφετερίστηκε την ιεροσύνη όλων των πιστών.
Από πού νομίζετε ότι πήραν το πρότυπο της χειροτονίας τους οι Χριστιανοί; Διαμόρφωσαν την τελετή χειροτονίας σύμφωνα με το ρωμαϊκό έθιμο διορισμού ανδρών σε πολιτικά αξιώματα. Η όλη διαδικασία, μέχρι και οι ίδιες λέξεις, προήλθαν κατευθείαν από τον ρωμαϊκό αστικό κόσμο (ordinatio)! Μέχρι τον τέταρτο αιώνα, οι όροι που χρησιμοποιήθηκαν για τον διορισμό σε ρωμαϊκό αξίωμα και για τη χριστιανική χειροτονία έγιναν συνώνυμοι.
Όταν ο Κωνσταντίνος καθιέρωσε τον Χριστιανισμό ως κυρίαρχη θρησκεία, οι εκκλησιαστικές δομές ηγεσίας στηρίχθηκαν πλέον σε πολιτικές αποφάσεις. Οι μορφές της παλαιοδιαθηκικής ιεροσύνης συνδυάστηκαν με την ελληνορωμαϊκή ιεραρχία. Δυστυχώς, η εκκλησία προσδέθηκε σ' αυτή τη νέα μορφή - όπως παραμένει σήμερα.
Ο Αυγουστίνος (293-373) κατέβασε περισσότερο τον πήχη διδάσκοντας ότι η χειροτονία δίνει ένα «οριστικό αμετάκλητο αποτύπωμα» στον ιερέα που τον εξουσιοδοτεί να εκπληρώνει τις ιερατικές του λειτουργίες! Για τον Αυγουστίνο, η χειροτονία ήταν μια μόνιμη απόκτηση που δεν μπορούσε να ανακληθεί.
Η χριστιανική χειροτονία, λοιπόν, αποτέλεσε την ουσιαστική διαφορά μεταξύ κληρικού και λαϊκού. Με αυτήν, ο κλήρος είχε την εξουσία να διαχειρίζεται τα "μυστήρια". Θεωρήθηκε ότι ο ιερέας που εκτελεί τη Θεία λειτουργία, έπρεπε να είναι ο τελειότερος και αγιότερος από όλους τους Χριστιανούς.
Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός (329-389) και ο Χρυσόστομος (347-407) ανέβασαν τόσο ψηλά τα πρότυπα για τους ιερείς, ώστε να κινδυνεύουν αν δεν ανταποκρίνονταν στην αγιότητα της υπηρεσίας τους. Σύμφωνα με τον Χρυσόστομο, ο ιερέας είναι σαν άγγελος. Δεν είναι φτιαγμένος από το ίδιο αδύναμο υλικό με τους υπόλοιπους άνδρες!
Πώς θα μπορούσε ο ιερέας να ζήσει σε μια τέτοια κατάσταση απόλυτης αγιότητας; Πώς θα ήταν άξιος να υπηρετήσει στον «χορό των αγγέλων»; Η απάντηση ήταν η χειροτονία. Με τη χειροτονία, το ρεύμα των θείων χαρίτων έρρεε στον ιερέα, καθιστώντας τον κατάλληλο σκεύος για χρήση από τον Θεό. Αυτή η ιδέα, γνωστή και ως «ιερατική προικοδότηση», εμφανίζεται για πρώτη φορά στον Γρηγόριο Νύσσης (330-395).
Ο Γρηγόριος υποστήριξε ότι η χειροτονία κάνει τον ιερέα, «αόρατα μεν, αλλά στην πραγματικότητα ένα διαφορετικό, καλύτερο άνθρωπο», υψώνοντάς τον πάνω από τους λαϊκούς. «Η ίδια δύναμη της λέξης», λέει ο Γρηγόριος, «κάνει τον ιερέα σεβαστό και αξιότιμο, ξεχωριστό... Ενώ μέχρι χθες ήταν ένας από τη μάζα, ένας από τους ανθρώπους, ξαφνικά καθίσταται οδηγός, πρόεδρος, διδάσκαλος της δικαιοσύνης, καθηγητής των κρυμμένων μυστηρίων...»
Ακούστε τα λόγια ενός εγγράφου του τετάρτου αιώνα: «Ο επίσκοπος είναι ο λειτουργός του Λόγου, ο φύλακας της γνώσης, ο μεσίτης μεταξύ του Θεού και υμών σε πολλά μέρη της Θείας λατρείας σας... Είναι ο άρχοντας και κυβερνήτης σας... Είναι ο επόμενος μετά τον Θεό, ο επίγειος θεός σας, που έχει το δικαίωμα να τιμάται από εσάς».
Μέσω της χειροτονίας, ο ιερέας (ή ο επίσκοπος) έλαβε ειδικές θεϊκές δυνάμεις για να προσφέρει τη θυσία της Λειτουργίας. Η χειροτονία τον κατέστησε επίσης μια εντελώς ξεχωριστή και ιερή τάξη ανθρώπου! Οι ιερείς έφτασαν να χαρακτηηρίζονται "εκπρόσωποι του Θεού στη γη." Έγιναν μέλη μιας ειδικής τάξης ανθρώπων που ξεχωρίζουν από τα λεγόμενα «λαϊκά μέλη» της εκκλησίας. Για να φανεί αυτή η διαφορά, τόσο ο τρόπος ζωής όσο και το ντύσιμο του ιερέα ήταν διαφορετικό από αυτό των λαϊκών.
Δυστυχώς, αυτή η έννοια της χειροτονίας δεν εγκατέλειψε ποτέ τη χριστιανική πίστη. Παραμένει ζωντανή και στον σύγχρονο Χριστιανισμό. Στην πραγματικότητα, αν αναρωτιέστε γιατί και πώς ο σύγχρονος Ποιμένας εξυψώθηκε τόσο πολύ ως «άγιος άνθρωπος του Θεού», μόλις σας παρουσιάσαμε τις ρίζες του.
Ο Eduard Schweizer, στο κλασικό του έργο Church Order in the New Testament, υποστηρίζει ότι ο Παύλος δεν γνώριζε τίποτα για μια χειροτονία που εκχωρεί κληρικές εξουσίες σε έναν Χριστιανό. Οι ποιμένες του πρώτου αιώνα (πρεσβύτεροι, επίσκοποι) δεν λάμβαναν τίποτα που να μοιάζει με τη σύγχρονη χειροτονία. Δεν ήταν πάνω από το υπόλοιπο ποίμνιο. Ήταν αυτοί που το υπηρετούσαν.
Οι πρεσβύτεροι του πρώτου αιώνα απλώς επικυρώνονταν δημόσια από εξωτερικούς εργάτες ως εκείνοι που φρόντιζαν για την εκκλησία. Μια τέτοια αναγνώριση ήταν απλώς η αναγνώριση μιας λειτουργίας. Δεν παρείχε ειδικές εξουσίες. Ούτε ήταν μόνιμο απόκτημα, όπως πίστευε ο Αυγουστίνος.
Η σύγχρονη πρακτική της χειροτονίας δημιουργεί μια ιδιαίτερη κάστα Χριστιανών. Είτε πρόκειται για τον ιερέα στον Καθολικισμό και την Ορθοδοξία είτε για τον Ποιμένα στον Προτεσταντισμό, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: Η πιο σημαντική διακονία περιορίζεται σε λίγους «ειδικούς» πιστούς.
Μια τέτοια ιδέα είναι τόσο επιζήμια όσο και μη Γραφική. Η Καινή Διαθήκη πουθενά δεν περιορίζει το κήρυγμα, τη βάπτιση ή τη διανομή του Δείπνου του Κυρίου στους «χειροτονημένους».
Ο διαπρεπής λόγιος James D.G. Dunn το έθεσε καλύτερα όταν είπε ότι η παράδοση του διαχωρισμού κληρικών-λαϊκών έχει κάνει περισσότερα για να υποβαθμίσει την αυθεντία της Καινής Διαθήκης απ' ό,τι οι περισσότερες αιρέσεις!
Εφόσον το εκκλησιαστικό αξίωμα μπορούσε να ανατεθεί μόνο μέσω της ιεροτελεστίας της χειροτονίας, η εξουσία του διορισμού κατέστη κρίσιμο ζήτημα για την κατοχή θρησκευτικής εξουσίας. Το βιβλικό πλαίσιο είχε χαθεί, και χρησιμοποιήθηκαν αυθαίρετες ερμηνείες αποσπασμάτων της Γραφής για να δικαιολογηθεί η ιεραρχία του συστήματος κληρικών/λαϊκών. Ο απλός πιστός, γενικά αμόρφωτος και αδαής, βρισκόταν στο έλεος ενός επαγγελματικού Κλήρου!

(Απόσπασμα από το βιβλίο του Frank Viola, Pagan Christianity: The Origins of Our Modern Church Practices.)

Διαβάστε εδώ το 1ο μέρος του άρθρου

1 σχόλιο:

Σχόλια με προσβλητικό ή υβριστικό περιεχόμενο δεν θα δημοσιεύονται.